De Sophia Stichting wordt op 15 april 1879 opgericht op initiatief van de Nederlandse bevolking als aandenken aan de in 1877 overleden Koningin Sophie, de eerste echtgenote van Koning Willem III. Men besluit in Scheveningen een hospitaal op te richten voor de tijdelijke verpleging van arme Nederlandse kinderen, voor wie zeelucht en het baden in zeewater noodzakelijk wordt geacht. Op 17 juni 1880 wordt aan de Gevers Deynootweg 21 te Scheveningen het Eerste Zeehospitium geopend.

In Kijkduin zelf staat in die tijd al een filiaal van het Sophia Kinderziekenhuis te Rotterdam, ook Zeehospitium genoemd, maar in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, heeft deze dependance niets te maken met het Zeehospitium in Scheveningen en ook niets met de Sophia Stichting.

Bouw van het Tweede Zeehospitium

Omstreeks 1930 raakt het Zeehospitium in Scheveningen ingebouwd, waardoor een noodzakelijke uitbreiding en modernisering niet meer mogelijk is. Daarom wordt besloten om aan de Hoek van Hollandlaan in Kijkduin een nieuw hospitium te bouwen. De op de Noordwijkschelaan 7 woonachtige architect Westerhout kreeg de opdracht voor het ontwerp. In april 1939, kort voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in Nederland, wordt met de bouw gestart. Op 29 november 1940, ruim zes maanden na de bezetting, is de officiële opening een feit. Dit Tweede Zeehospitium zal geen lang leven zijn beschoren. Op 15 mei 1942 ontvangt de sanatoriumdirectie van de Duitse Ortskommandant het bevel in twee dagen tijd de patiënten te evacueren en het pand te ontruimen. In januari 1943 wordt het splinternieuwe gebouw tot de fundamenten gesloopt om plaats te maken voor de bunkers en de tankgrachten van de Atlantikwall.

Van de bouw en de intocht van Sinterklaas zijn prachtige filmpjes bewaard en te vinden op de beeldbank van het Haags Gemeentearchief (zie ook de linkjes hieronder in het foto-overzicht).

Tijdelijk ondergebracht

De patiënten van het Zeehospitium (sinds de jaren dertig zowel kinderen als volwassenen) worden van mei 1942 tot november 1945 ondergebracht in een oud schoolgebouw aan de Weesperstraat 85 . Eind 1945 wordt een nieuwe noodoplossing bedacht. Tezamen met de 's-Gravenhaagsche Vereeniging tot bestrijding van de tuberculose komt de Sophia Stichting tot de oprichting van het Haagsch Sanatorium. In twee villa's en een aantal barakken aan de Tapijtweg, wordt de nieuwe instelling ondergebracht. De Sophia Stichting krijgt de beschikking over drie Zweedse barakken voor de eigen patiënten.

Het Derde Zeehospitium

Ondertussen wordt met de Rijksoverheid langdurig overleg gepleegd om in Kijkduin opnieuw een sanatorium te laten verrijzen. Na acht jaren van besprekingen en onderhandelingen kan in 1954 met de bouw van het Derde Zeehospitium worden begonnen, op de oude fundamenten van het Tweede sanatorium. Het ontwerp was wederom in handen van architect Westerhout. Koningin Juliana verricht op 8 mei 1957 de officiële opening in Kijkduin. Hiervan is ook een korte film te zien op de beeldbank van het Haagse Gemeentearchief.

In 1995 eindigde ook het Derde Zeehospitium met een definitieve sloop, als gevolg van de afkaveling van de duinen, waardoor het inmiddels al leegstaande bouwwerk op het strand dreigde te storten.

(Bron: Haags Gemeentearchief, Archives Portaleurope)